Ga naar de inhoud

Stichting PFN

Stichting
Plantations
Forestières du
Noun

Stichting Plantations Forestières du Noun is opgericht op 3 januari 2023 door Ibrahim Louh, Tieme Wanders en Pepijn Koops. Doel van de stichting is: “Het oprichten van gemeenschapsbossen (Forêts Communautaires volgens de Kameroense wetgeving) in het Kameroense Noun-departement in het belang van bescherming van de natuur en het klimaat (aldaar en in bredere zin) én het creëren van werkgelegenheid aldaar.”

Save our

Forest

Herbebossingsproject
Noun-district (kameroen)

Forest

Stichting PFN

Stichting
Plantations
Forestières du
Noun

Stichting Plantations Forestières du Noun is opgericht op 3 januari 2023 door Ibrahim Louh, Tieme Wanders en Pepijn Koops. Doel van de stichting is: “Het oprichten van gemeenschapsbossen (Forêts Communautaires volgens de Kameroense wetgeving) in het Kameroense Noun-departement in het belang van bescherming van de natuur en het klimaat (aldaar en in bredere zin) én het creëren van werkgelegenheid aldaar.”

ANBI

Algemeen Nut
Beogende Instelling

Stichting Plantations Forestières du Noun beoogt te zijn een ANBI, ofwel Algemeen Nut Beogende Instelling. De stichting is statutair gevestigd te Dieren, gemeente Rheden, maar heeft haar post-adres aan Zuiderzeelaan 79, 1121RA Landsmeer. 

De Stichting staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer 88795217 en heeft RSIN-nummer 864781313. Bankrekening van de stichting is NL15TRIO0320630358.

Klimaatverandering

Het klimaat verandert wereldwijd. Dat is niets nieuws, het is altijd aan verandering onderhevig geweest. Op dit moment heeft het er alle schijn van dat ook de groeiende menselijke activiteiten bijdragen aan klimaatveranderingen, ondermeer door de massale uitstoot van allerlei gassen in de atmosfeer, maar ook door de beïnvloeding van waterlopen en bijvoorbeeld door verharding (bestrating) van grond-oppervlakten. Zoals met alles hebben ook de klimaat-veranderingen positieve en negatieve zijden. In Nederland vinden we het wel aangenaam dat de zon wat vaker schijnt, maar het is jammer dat we geen Elfstedentochten meer schaatsen, en het is schadelijk dat regenval extremer wordt, met meer pieken en dalen. Op lange termijn kan ook een eventuele zeespiegel-stijging bedreigend zijn. Dat het klimaat nooit helemaal stabiel of controleerbaar zal zijn lijkt wel duidelijk, maar we kunnen wél proberen om onze kennis zó in te zetten dat we de veranderingen niet compleet uit de hand laten lopen. Zuinig omspringen met fossiele brandstoffen heeft top-prioriteit, maar er is meer.

Het planten van bomen en aanleggen van beboste oppervlakten beïnvloedt het klimaat op meerdere wijzen. Bomen reflecteren zonlicht, waardoor de onderliggende aarde koeler blijft. Ze leggen CO2 vast in biomassa met behulp van zonne-energie. Ze pompen water op en verdampen dit naar de atmosfeer, waardoor regenwolken ontstaan. Ze beschermen de bodem tegen erosie en vergroten de mate waarin water de bodem kan infiltreren, waardoor zoet water langer in de bodem wordt vastgehouden. Bomen planten zouden we dus overal waar het kan moeten doen! 

Terrein

Nu beschikt niet iedereen over een terrein om bomen op te planten. Maar wereldwijd zijn die terreinen er zeker wel! Stichting Plantations Forestières du Noun is betrokken bij de arealen die de Sultan van Foumban in het Noun departement van Kameroen ter beschikking heeft gesteld voor herbebossing. De Sultan van Foumban is de traditionele koning van het Kameroense Bamoun-volk, dat van oudsher het Noun-departement bewoont, vroeger een zelfstandig koninkrijk. In Kameroen hebben traditionele leiders, chefs en koningen de bevoegdheid om beslissingen te nemen met betrekking tot het gebruik van alle niet-particuliere terreinen. In het Noun-departement is dit zelfs zo sterk dat alle niet-particuliere terreinen worden gezien als het privé-bezit van de Sultan. Vroeg in de jaren ’90 van de vorige eeuw besloot de Sultan om een deel van “zijn” grondgebied te gaan herbebossen omdat zijn eigen bevolking hierom had gevraagd tijdens een Nguon-ceremonie. Er is toen een herbebossings-project gestart onder gezag van GAPEN, een vereniging van Bamoun-notabelen onder aanvoering van de Sultan zelf, en met technische en financiële ondersteuning van de Nederlandse houthandel Wijma en ingenieursbureau FORM Ecology (tegenwoordig: FORM International). Ook de Europese Unie heeft het project onder de naam “Recofon” (Restauration et Conservation des Forêts du Noun) enkele jaren ondersteund, maar na 2004 moest het project op eigen benen verder en dat bleek helaas te vroeg. Veel van de aangeplante arealen gingen sindsdien weer verloren door gebrek aan toezicht, waarbij ongecontroleerde savannebranden en loslopend vee de grootste schade aanrichtten. De arealen die de Sultan had toegewezen aan het herbebossings-project liggen in zeer dun bevolkte regio’s van het Noun-departement, waar de schaarse bevolking leeft van zelfvoorzienende landbouw en extensieve veeteelt. De kleine dorpjes zijn verstoken van vrijwel elke vorm van infrastructuur, de mensen wonen in zelfgebouwde huisjes, verbouwen maïs en gombo voor eigen consumptie en vaak koffie of oliepalm voor de broodnodige contanten. De veeteelt is in handen van nomadisch levende M’Bororo-herders, nauw verwant aan Peul/Fulani. Deze herders hoeden kuddes koeien die soms hun eigen bezit zijn, maar soms ook bezit van anderen, zoals welgestelde Bamoun. De M’Bororo-herders betalen een vorm van belasting om met hun kudde te mogen verblijven op het grondgebied van een dorp. Het Noun-departement heeft een tropisch klimaat, er zijn wat frissere heuvelachtige regio’s en hetere vlakten. Het jaar is verdeeld in een droog en een nat seizoen, met de grenzen ongeveer half november (start droge seizoen) en begin maart (start natte seizoen). De bevolking heeft de gewoonte om in het droge seizoen het droge savannegras in brand te steken, om het terrein op te ruimen, slangen te verjagen en wild beter te kunnen schieten. Vooral de M’Bororo-herders hebben belang bij deze branden, omdat vee-parasieten (teken, leverbotten) hiermee onderdrukt worden en het dorre gras zelfs in het droge seizoen na brand nog enkele verse sprietjes groen produceert. Hierop kunnen de kuddes het droge seizoen nét overleven. Voor klimaat en bodem zijn de branden echter schadelijk, want de bodem krijgt geen kans om een humus-laag op te bouwen en alle vastgelegde CO2 komt door het vuur weer in de atmosfeer terecht. De branden verwoesten alles wat niet in de directe nabijheid groeit van oppervlaktewater. De natuurlijke vegetatie volgt dus de contouren van de beekjes, met daartussen een patroon van grasvlakten. Deze grasvlakten zijn in principe allemaal geschikt voor herbebossing, mits ze worden beschermd tegen de savanne-branden. Dit vereist aanleg en onderhoud van brandgangen en een breed gedragen instemming van de plaatselijke bevolking, Bamoun én M’Bororo.

3
30
52
Gart van Leersum

Secretaris

Eind 2024 is Gart van Leersum de opvolger geworden van Tieme Wanders. Gart is in 2024 gepensioneerd en heeft zich praktisch zijn gehele loopbaan gewijd aan de ontwikkelingssamenwerking. Na zijn studie aan de Universiteit Wageningen bracht zijn werk hem naar Lesotho, Colombia, Honduras, Kameroen, Chili en Benin met de FAO, CARE, Wageningen Universiteit en het Ministerie van Buitenlandse Zaken. De laatste 13 jaren werkte hij vanuit CARE Nederland in een vijftiental landen op drie continenten met thema’s als ramppreventie, humanitaire hulp, community development, environmental rehabilitation en climate change adaptation met aandacht voor gendergelijkheid. 

Pepijn Koops

Voorzitter

Ik ben Pepijn Koops, geboren in Haarlem op 29 december 1970. Ik studeerde bosbouw in Wageningen maar voltooide de studie aan Hogeschool Larenstein begin 1996. Al tijdens de studie liep ik ondermeer twee maal stage in Kameroen bij de Tropenbos stichting en bij houthandel Wijma. Daarna ging ik in Kameroen aan het werk om een nieuw herbebossings-project op te zetten in samenwerking met de Sultan van Foumban. Boompjes planten deed ik al als kind, dus dat was een kolfje naar mijn hand!

Ook nadat ik elders was gaan werken kwam ik nog met enige regelmaat in de buurt van het project, omdat ik inmiddels een gezin gesticht had met mijn Kameroense vrouw. Ik zag hoe na enkele jaren de bomen aan hun lot werden overgelaten door financieel wanbeheer. Enkele malen heb ik toen nog geprobeerd de brandgangen te laten onderhouden. In 2020 pas heb ik “de handschoen opgepakt”, ik besloot te proberen het project nieuw leven in te blazen. Ik legde contact met de mensen van het dorpje Maloure die ik nog kende van vroeger – zij hadden inmiddels CODEMA gecreëerd: een organisatie voor de ontwikkeling van hun dorp. CODEMA reageerde enthousiast op het idee het project een doorstart te geven.

Sinds 2023 heb ik samen met Tieme en Ibrahim de Nederlandse Stichting Plantations Forestières du Noun opgericht. Tieme kende ik nog van de Wageningse studie én de Tropenbos-stage, en Ibrahim is de zoon van een ander Nederlands/Kameroens echtpaar bij wie wij in Foumban regelmatig te gast waren geweest. Via de stichting hoop ik CODEMA op meer professionele wijze te kunnen ondersteunen met het beheer van het herbebossings-project van toen, maar bovendien wil de stichting ook andere dorpen de kans bieden zo’n project te realiseren. Hierbij richt de stichting zich op dorpen in het Kameroense Noun-departement vanwege de goede contacten die we nog altijd hebben met de Sultan van die regio.

Tieme Wanders

Mede-oprichter (ex Penningmeester)

Tieme heeft tropische bosbouw gestudeerd in Wageningen. Hij heeft 24 jaar in de tropische bosbouw gewerkt als consultant en dit vooral op projecten in Afrika. Tieme heeft veel ervaring opgedaan met het duurzaam beheer van zowel geplante als natuurlijke bossen en heeft bijgedragen aan de certificering van grote arealen bos. Hij is nauw betrokken geweest bij plantage aanleg in Kameroen, Ghana en in Tanzania.
Van 1999 tot eind 2002 is hij betrokken geweest bij het herbebossingsproject RECOFON in Maloure in Kameroen. Het project RECOFON is bijzonder omdat er veel boomsoorten uit de regio zijn getest om te zien of ze te telen zijn. Enkele hiervan bleken heel succesvol. 25 jaar later zijn de stukken die zijn aangeplant met die soorten zelf op Google Earth nog goed te zien. Hoewel hij met meerdere van de Kameroense oud-collega’s steeds contact heeft gehouden, was het niet echt mogelijk echt iets te doen om het bos te behouden. Met de stichting PFN is het mogelijk om bossen zoals dat in Maloure te ondersteunen met raad en daad.

Ibrahim Louh

Penningmeester

Ibrahim is milieu adviseur met een MSc-diploma Milieu en natuurwetenschappen aan de Radboud Universiteit in Nijmegen.

Ibrahim is geboren in Créteil (Frankrijk) op 26 November 1981 en getogen in Kameroen waar hij tot zijn twintigste is opgegroeid. Ibrahim’s passie voor bosbouw begon al heel jong, waarna hij op zijn 15de diverse stages liep bij houtzagerijen in Kameroen. Geconfronteerd met de intensieve houtkap van Kameroense bossen -met name in de regio waar hij opgroeit- besloot hij bos en natuur beheer te gaan studeren. Hij verhuisde naar Nederland en in 2001 start hij met de Bos en Natuur beheer opleiding aan de hogeschool Van Hall Larenstein te Velp. In 2005 keerde hij terug naar Kameroen voor zijn eindscriptie. Hij schreef een beheerplan voor het herbebossingsproject te Maloure, Kameroen. Na zijn HBO opleiding besloot Ibrahim om zijn passie voor natuur te verbreden en volgde aan de Radboud Universiteit te Nijmegen de studie Milieu en natuurwetenschappen.

Na het behalen van zijn MSc – diploma begon Ibrahim zijn carrière als milieu adviseur bij diverse consultancy bedrijven binnen de energie sector, aangezien hier nog heel veel winst te behalen viel met betrekking tot duurzaamheid. In 2021 is hij overgestapt naar de sector hernieuwbare energie, waarmee hij bijdraagt aan de energietransitie op de Noordzee. Naast zijn huidige functie heeft hij samen met Pepijn Koops de stap gezet om de stichting Plantations Forestières du Noun op te richten. Op deze manier volgt hij zijn passie voor bos en natuurbeheer en levert een bijdrage aan het gevecht tegen klimaatverandering.